Restrykcje i zalecenia dla przedsiębiorstw spożywczych w dobie pandemii Covid-19

Pojawienie się koronawirusa w Polsce, wywróciło życie do góry nogami, a na przedsiębiorców spadł blady strach, gdyż sytuacja związana z coraz większym wzrostem zachorowań na Covid-19 zmusiła rząd do wprowadzenia znacznych ograniczeń i obostrzeń nie tylko gospodarczych, ale także edukacyjnych i związanych ze służbą zdrowia. Wszystkie lokale gastronomiczne zostały zamknięte, co dla branży spożywczej oznaczało przestój pracy, mniej obrotów finansowych oraz zwolnienia pracowników.

Wszystkie międzynarodowe oraz krajowe instytucje, które są odpowiedzialne za wytyczanie obostrzeń sanitarnych dla producentów oraz firm związanych z przetwórstwem spożywczym, przygotowały restrykcje i zalecenia, w jaki sposób zakłady pracy powinny funkcjonować w czasie pandemii Covid-19. Postanowiliśmy zebrać wszystkie najważniejsze zalecenia odpowiednich służb w jednym miejscu.

Na początku należy wziąć pod uwagę ważną kwestię, mianowicie, żadne dotychczasowe badania nie potwierdziły możliwości przenoszenia wirusa Covid-19 wraz z jedzeniem. Jednakże wirus może utrzymywać się na powierzchni stałej nawet kilkanaście godzin, dlatego tak ważne jest surowe przestrzeganie zasad higieny żywności na każdym etapie produkcji, pakowania oraz dostawy towarów. Nowe zasady związane z bezpieczeństwem produkcji spożywczej będą poddawane kontroli przez odpowiednie instytucje.

Tak jak dotychczas, na producentach i plantatorach spożywczych leży obowiązek składania wniosku do Państwowej Inspekcji Sanitarnej – O bezpieczeństwie żywienia i żywności art. 61 i art. 63 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. Szczególnym nadzorem powinny zostać objęte warzywa jak i owoce ze względu na możliwość surowego ich spożywania.

przetworstwo zywnosci

Jak podaje Agencja ds. Standardów Żywności, producenci żywności są niezmiennie zobowiązani do przestrzegania procedur Analizy Zagrożeń i Krytycznego Punktu Kontroli tzw. HACCP. Natomiast jeśli istnieje potrzeba, należy dokonać ponownej weryfikacji trybu bezpieczeństwa i higieny podczas pracy. Szczególnie pod uwagę należy wziąć system zarządzania zapasami. Na bieżąco powinno się sprawdzać stan zapasów oraz ich temperaturę, pozbywać się przeterminowanych produktów oraz takich z uszkodzonymi opakowaniami. Ważnym aspektem przy współpracy z nowymi dostawcami produktów jest dopilnowanie, czy dostawca spełnia kryteria HACCP, a także zadbać o sposób zarządzania alergenami oraz system etykietowania. Pracownicy powinni być regularnie wysyłani na szkolenia związane z higieną żywności, z bezpieczeństwem ochrony żywności (FSMS), a dodatkowo w dobie pandemii Covid-19 przypominać im o zasadach bezpieczeństwa i zachowania czystości m.in.: 20-sekundowe mycie rąk po każdym korzystaniu z toalety, po toalecie nosa, kichaniu, kaszlu, paleniu papierosa, po powrocie z miejsca publicznego lub dotykaniu miejsc ogólnodostępnych, a także o regularnej dezynfekcji wspólnych wnętrz.

W przypadku pracy z żywnością, ważniejsze jest częste mycie rąk, niż używanie samych rękawiczek jednorazowych, gdyż prawdopodobieństwo przeniesienia wirusa jest podobne. Dlatego należy bezwzględnie przestrzegać zasad mycia rąk, a jeśli używa się jednak rękawiczek, wielokrotnie powinno się je zmieniać np. po otwieraniu lub zamykaniu drzwi, po dotykaniu pieniędzy lub kosza na śmieci.

Jeśli zachodzi konieczność noszenia maseczek w zakładzie pracy, pracodawca powinien je zapewnić, pamiętając o stosownej ich higienie używania i przechowywania. Do obowiązku zarządcy przedsiębiorstwem należy także wyznaczenie odpowiednich odległości między stanowiskami pracy oraz ich egzekwowanie wśród pracowników.

Zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia jak i Głównego Inspektoratu Sanitarnego są do siebie zbliżone, jeśli chodzi o wytyczne dla rolników i plantatorów. Wszystkie odpowiednie organy przypominają o higienie rąk, ograniczeniu kontaktu z osobą wykazującą objawy chorób górnych dróg oddechowych, a osoby zainfekowane nie mogą przychodzić do pracy. Pracownikom branży spożywczej nakazuje się mycie rąk po przyjściu do pracy i po każdej czynności, która mogłaby przenieść wirusa.

Producent żywności powinien także wziąć pod uwagę odwołanie wyjazdów służbowych lub ograniczenie ich do minimum w celu zredukowania możliwości zarażenia się koronawirusem.

Miejsca, gdzie produkowana i przechowywana jest żywność, należy systematycznie sprzątać i dezynfekować.

Przedsiębiorstwa spożywcze muszą także dopilnować następujących kwestii:

– wprowadzić zaostrzony nadzór nad higieną pracowników,

– systematycznie sprzątać i dezynfekować toalety,

– regularnie czyścić elementy, których klient może dotykać np. klamki, kosze, uchwyty, poręcze,

– ograniczać niezapakowany towar na ekspozycję klientów,

– ograniczać wejście osób z zewnątrz,

– wzmożone mycia sanitariatów,

– wyznaczać miejsca do pracy z zachowaniem dystansu społecznego, a jeśli pracownicy wyposażeni są w specjalny strój ochronny, wówczas dystans można zmniejszyć,

– zapewnić środki dezynfekujące,

– otwierać drzwi i okna w celu przewietrzenie pomieszczeń.

Ministerstwo Rozwoju wraz z Głównym Inspektoratem Sanitarnym wystosowało wytyczne na wypadek podejrzenia koronawirusa u pracownika lub potwierdzenia takiego przypadku w zakładzie pracy. W takiej sytuacji należy bezwzględnie nakazać pracownikom noszenia maseczek lub przyłbic, dezynfekcję rąk, schowanie odzieży roboczej w specjalnie przygotowanych workach oraz poddanie jej praniu w min. 60 ° Celcjusza. Dodatkowo powinno się umyć całą linię produkcyjną w sposób automatyczny, zabezpieczyć produkty tj. szczelnie je zamknąć, owinąć taśmą lub folią i pozostawić je na hali produkcyjnej. Wówczas cały teren zakładowy powinno się zdezynfekować.

Główny Inspektorat Weterynaryjny także wydał szereg wytycznych dla producentów żywności, oto one:

– przeanalizowanie dotychczasowych procedur mycia i dezynfekcji środowiska pracy w celu ich zaostrzenia,

– przypominanie o ogólnych zasadach bezpieczeństwa i higieny tj. częste mycie rąk oraz zapewnienie środków dezynfekujących,

– nakaz przekazywania informacji przez pracowników o złym stanie ich zdrowia, zakaz kontaktu z produktami spożywczymi dla osób z objawami chorobowymi, dotyczy także osób, które zażywają paracetamol, ibuprofen, aspirynę, gdyż mogą maskować objawy choroby,

– można wprowadzić system pomiaru temperatury pracownikom oraz osób wjeżdżających na teren zakładu pracy,

– ograniczenie do minimum wyjazdów służbowych,

– przygotowanie procedury na wypadek pojawienia się osoby chorej na Covid-19 m.in. poprzez przygotowanie izolatki, opracowanie sposobu kontaktu z GIS-em,

– przygotowanie awaryjnego planu pracy, biorąc pod uwagę ograniczoną liczbę pracowników i osób/firm współpracujących z zakładem.

Swoje wytyczne dla producentów żywności, wystosowała także Polska Federacja Producentów Żywności. Właściwie wszystkie restrykcje, które były opisane powyżej, są zalecane przez PFPŻ, a dodatkowo zwracają uwagę na rezygnację z witania się uściskiem dłoni, wentylacji pomieszczeń zakładu pracy oraz wywieszeniu w każdej możliwej części przedsiębiorstwa instrukcji, jak prawidłowo myć ręce. Jeśli to możliwe, pracodawca powinien wdrożyć pracę zmianową, zorganizować osobne wejścia i wyjścia, szatni czy nawet stołówki. Kierowcom i dostawcom należy mierzyć temperaturę ciała.. Jeśli chodzi o noszenie maseczek, nie jest wymagane ich stałe noszenie, ale jeśli sytuacja tego wymaga, powinno się zmieniać maseczki chirurgiczne po upływie ok. 2-óch godzin, natomiast inne maski, np. takie, które mają wymienialne filtry – można używać dłużej. Do decyzji pracodawcy pozostaje kwestia mierzenia temperatury wszystkim pracownikom wchodzącym do budynku przedsiębiorstwa.

Trzeba także przygotować się na wypadek przerwy w dostawie produktów czy składników, które są niezbędne do wytworzenia artykułów spożywczych. W tego typu sytuacji należy zastąpić lub pominąć dany produkt, przygotować się na zmianę linii produkcyjnej lub skonsultować się w tej sprawie z Głównym Inspektoratem Sanitarnym lub Powiatowym Lekarzem Weterynarii.

Podejmując się wprowadzenia wspomnianych restrykcji, przedsiębiorstwa ograniczają możliwość zakażenia wirusem Covid-19 wśród personelu, ale także zabezpieczają się przed utratą stabilności i postoju produkcji. Każde możliwe zabezpieczenie się przed koronawirusem, daje większe szanse na utrzymanie pracowników w zdrowiu, a dla przedsiębiorstwa, co najważniejsze, utrzymanie płynności finansowej.